Nhập môn ISO – Những khái niệm cần biết

1. Khái niệm ISO

ISO là viết tắt của Tổ chức Tiêu chuẩn Hóa Quốc tế (International Organization for Standardization). ISO là một tổ chức phi chính phủ có trụ sở chính đặt tại Geneva, Thụy Sĩ. Tổ chức này được thành lập vào năm 1947 và có nhiệm vụ phát triển và xuất bản các tiêu chuẩn quốc tế cho nhiều lĩnh vực khác nhau, nhằm thúc đẩy sự đồng nhất và tiêu chuẩn hóa trong hoạt động của các công ty và tổ chức trên toàn thế giới.

ISO không tự mình phát triển tiêu chuẩn mà tạo ra các nhóm chuyên gia từ các quốc gia thành viên của tổ chức để thảo luận và thống nhất về các tiêu chuẩn. Sau đó, các tiêu chuẩn được xuất bản để được áp dụng và tuân thủ bởi các công ty, tổ chức, cơ quan chính phủ và các tổ chức khác trên toàn cầu.

ISO đã xuất bản hàng ngàn tiêu chuẩn, bao gồm các lĩnh vực như quản lý chất lượng, quản lý môi trường, an ninh thông tin, quản lý rủi ro, công nghệ thông tin, công nghệ sản xuất, y tế, đo lường, và nhiều lĩnh vực khác.

Một số tiêu chuẩn ISO phổ biến bao gồm:

– ISO 9001: Hệ thống quản lý chất lượng.

– ISO 14001: Hệ thống quản lý môi trường.

– ISO/IEC 27001: Hệ thống quản lý an ninh thông tin.

– ISO 45001: Hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

– ISO 27001: Hệ thống quản lý an toàn thông tin.

Các tiêu chuẩn ISO có tầm quan trọng to lớn trong việc đảm bảo chất lượng, hiệu quả và tiêu chuẩn hóa trong sản phẩm và dịch vụ của các tổ chức trên toàn cầu.

2. Khái niệm ISO 9000

ISO 9000 là một chuỗi các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến quản lý chất lượng và hệ thống quản lý chất lượng (Quality Management Systems – QMS) do Tổ chức Tiêu chuẩn Hóa Quốc tế (ISO) phát hành. Tiêu chuẩn ISO 9000 tập trung vào việc cung cấp các nguyên tắc quản lý chất lượng và các khái niệm chung liên quan đến quản lý chất lượng.

ISO 9000 không chứa các yêu cầu cụ thể cho hệ thống quản lý chất lượng, mà nó cung cấp cơ sở cho việc xây dựng, triển khai và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng trong một tổ chức. Nó giúp các tổ chức hiểu và áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng khác trong gia đình tiêu chuẩn ISO 9000, như ISO 9001:2015 và ISO 9004:2018.

Gia đình tiêu chuẩn ISO 9000 bao gồm các tiêu chuẩn sau:

1. ISO 9000:2015 – Hệ thống quản lý chất lượng – Nguyên tắc và từ vựng: Tiêu chuẩn này cung cấp các nguyên tắc quản lý chất lượng và định nghĩa các khái niệm chung liên quan đến quản lý chất lượng.
2. ISO 9001:2015 – Hệ thống quản lý chất lượng – Yêu cầu: Đây là phiên bản chính thức của tiêu chuẩn quản lý chất lượng, nêu rõ các yêu cầu cụ thể mà tổ chức cần tuân thủ để đạt được chứng nhận ISO 9001.
3. ISO 9004:2018 – Hướng dẫn để cải thiện hiệu suất thông qua việc áp dụng ISO 9001:2015: Tiêu chuẩn này cung cấp các hướng dẫn và gợi ý để tối ưu hóa hiệu suất tổ chức thông qua việc triển khai ISO 9001:2015 và áp dụng các nguyên tắc quản lý chất lượng.

Ngoài ra, trong gia đình ISO 9000 có thể kể tới tiêu chuẩn ISO 19011. Tuy đây không phải là một trong các tiêu chuẩn chính của gia đình ISO 9000 nhưng nó là một tiêu chuẩn hướng dẫn chung, cung cấp các khái niệm, nguyên tắc và phương pháp cho việc kiểm tra hệ thống quản lý

ISO 19011 mang tên “Hướng dẫn cho việc kiểm tra các hệ thống quản lý,” và nó không xác định các yêu cầu cụ thể cho hệ thống quản lý chất lượng. Thay vào đó, ISO 19011 cung cấp hướng dẫn và các phương pháp để thực hiện việc kiểm tra, đánh giá và nội soi các hệ thống quản lý, bao gồm cả hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001.

Tiêu chuẩn ISO 19011 có mục tiêu hỗ trợ các nhà kiểm tra nội soi, đánh giá và chứng nhận trong việc thực hiện các hoạt động kiểm tra độc lập và không phê duyệt bên trong các tổ chức. Nó cũng cung cấp hướng dẫn cho việc lựa chọn phạm vi, phương pháp, và phạm vi kiểm tra hiệu quả và hiệu suất của hệ thống quản lý chất lượng.

Tiêu chuẩn ISO 9000 đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các tổ chức hiểu và triển khai các tiêu chuẩn quản lý chất lượng để cải thiện hiệu suất và tăng cường sự hài lòng của khách hàng.

3. Khái niệm ISO 9001

ISO 9001 là một trong chuỗi các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng và hệ thống quản lý chất lượng (Quality Management Systems – QMS) do Tổ chức Tiêu chuẩn Hóa Quốc tế (ISO) phát hành. Tiêu chuẩn này đặc tả các yêu cầu cụ thể mà một tổ chức cần tuân thủ để thiết lập, triển khai và duy trì một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả.

ISO 9001:2015 là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 9001 và đã được công bố vào năm 2015. Đây là phiên bản hiện tại và được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.

Tiêu chuẩn ISO 9001:2015 định nghĩa các yêu cầu chung cho hệ thống quản lý chất lượng trong một tổ chức, bao gồm những yêu cầu về:

1. Lập kế hoạch: Xác định mục tiêu chất lượng và kế hoạch để đạt được chúng.
2. Thực hiện: Triển khai kế hoạch và thực hiện các hoạt động liên quan đến chất lượng.
3. Kiểm soát và đánh giá: Kiểm soát, giám sát và đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý chất lượng.
4. Cải tiến: Liên tục cải tiến hiệu quả của hệ thống quản lý chất lượng dựa trên các thông tin thu thập được.

Tiêu chuẩn ISO 9001:2015 áp dụng cho mọi loại tổ chức, bất kể kích thước hoặc ngành nghề. Nó giúp các tổ chức cải thiện hiệu suất, tăng cường khả năng cạnh tranh, và đáp ứng yêu cầu và mong đợi của khách hàng và các bên liên quan một cách hiệu quả. Đạt được chứng nhận ISO 9001 thể hiện sự cam kết của tổ chức đối với chất lượng và cải tiến liên tục.